Cilalı ya da yağIı boya Döşemelerin bakımı

       Bu döşemeleri de elektrik süpürgeni­zin uygun fırça aparatıyla rutin ola­rak temizleyin. Elektrik süpürgesi kul­lanımı yüzeydeki toz ve kirin cilaya nüfuz etmeden ve cilanın parlaklığını matlaştırmadan yapılabilecek en iyi temizleme yöntemidir.

Eğer parkenizin cilası biraz matlaş­tıysa ve ayakkabı izleri belirmeye başladıysa, makine ya da manuel olarak yapılacak ci la hem parlaklığı yenileyecek hem de ayak izlerini cila yardımıyla kapatacaktır.

       4 aydan 6 aya kadarki yıpranma­larda, parkelerinizi yakından incele­yerek herhangi bir kir birikmiş ya da cilanızın rengini kaybetmiş olup ol­madığını iyice kontrol edin. Eğer parkeleriniz orijinal hallerinde koyu renkte cilanmışlarsa, ayak altı olarak

adlandırılan yoğun olarak kullanılan alanlardaki cilanın renginde açılma  oIduğunu fark edersiniz. Elektrik sü­ıpürgesiyle temizlemeden yada diğer restorasyon işlemlerinden önce o alana cila yapın. Eğer istenen par­laklık yeterince sağlanmadıysa, ince ikinci bir kat cila uygulayın. Parkelerde ulaşılması güç yerlere yerleşen kirler, kötü kullanılmış alan­lar, ayak altı ve yoğun kullanım alanlarında oluşan renk açılmaları için sıvı temizleyici ya da waxlı te­mizleyiciler kullanın. Kullandığınız ürünlerin su bazlı olmasından ziya­de çözücü olmasına dikkat etmeyi unutmayın. Ürün etiketi neft (napht­ha) ya da damıtılmış petrol (petrole­um distillate) içerebilir. Siz yine de talimatları dikkatle takip edin. Koyu renk parkeler için uygun olan ürünü seçin. Bulaşık teli ile temizleyici sıvıyı lekenin üzerine yayın. Kiri ve eski ci­layı çıkarmak için iyice sürtün ve da­ha sonra temizlenene kadar iyice si­lin. Daha sonra yerin kurumasını bekleyin. Temizleyici yada wax kom­binasyonu kullanıldıysa cilolayın kul­lanımadıysa cila sürmeyin. Eğer ma­cun şeklinde wax kullanıldıysa, bir miktar beze sararak çok daha ince bir tabaka uygulayın. Elinizin sıcak­lığı ve friksiyon hareketi waxı erite­rek uygulama için hazır hale getire­cektir. Kuruduktan sonra hala mat olan yerler varsa, ikinci bir katı bu mat alanlara uygulayarak, tekrarla­yın.

Son derece kirli zeminlerde genel ve derin bir temizlik sağlamak ve tüm zeminin yeniden parlamasını, cilası­nın orijinal koşullardaki haline yakın bir görünüme kavuşmasını sağlamak için sıvı temizleyiciler ya da talimat­lara uygun restore ediciler bulaşık teli ve tampon(buffer) yardımıyla uy­gulanabilir. ister macun ister carna­uba bazlı sıvı bir ürün olsun wax uy­gulamasında son cilada aynı tampo­nu(buffer) kullandığınızdan emin olun. Zemininiz boyandıysa, renkli wax yada temizleyici kullanmak ori­jinal rengin korunmasında çok fayda sağlayacaktır.

Lekeleri yok etme

Döşemelerdeki poliüretan ve benzeri yüzey cilalarında çoğu lekeler dökü­len sıvının yalnızca anında silinmesiyle önlenebilir. Wax kaplı zemin­lerde oluşan çoğu lekeler bu zemin­ler için önceden önerilen bakımın doğru şekilde yapılması halinde ko-, laylıkla engellenebilir ya da en aza indirgenebilir.

Genel kazalara yönelik bazı ilk yardım önerileri

Bir lekeyi yok etmeye çalışırken, da­ima en dış kenardan başlayarak or­taya doğru lekeyi yaymadan uygula­ma yapmaya özen gösterin.

1. Kurumuş süt ya da yiyecek leke­leri: Yüzeydeki kurumuş tabakayı keskin bir bıçak yardımıyla çıkarabi­lirsiniz. Ancak tabii ki cilayı çizme­meye dikkat edin. Eğer bu bir lekey­se önce nemli bir bez yardımıyla bu lekenin üzerini sürtün. Ardından da kurulayın. Wax kaplı döşemelerde uygulama yapılan bölgeyi yeniden waxlayın.

2. Sudan kaynaklanan lekeler: Cilanın renginde değişiklik yarataca­ğından parkenin orijinal rengiyle uyum sağlaması için muhtemelen ye­niden boyanma ya da cila gerektire­cektir.

4. Yüzey cilaları için: (ilayı çıkartın yukarıdaki gibi cilayı yokedin, ama waxlamayın. Sözkonusu alan iyice kuruduğunda bir kat yüzey cilası çe­kin.

5. Topuk ve mobilya ayaklarının iz­leri: Bulaşık teli yada ahşap zemin temizleyicisiyle iyice sürtün. Kuru­yuncaya kadar silin ve daha sonra cilolayın. Yüzey cilaları için: Bir te­mizleyici yardımıyla izi silin. Bazı iz­ler keskin sivri bir bıçak yardımıyla ancak yokedilebilir bu nedenle dik­katlice kazıyın.

6. Mürekkep lekeleri: Diğer tüm ko­yu lekeler için uyguladığınız temizle­me işlemini bu lekeler için de uygulayın.

7. Kedi/köpek maması lekeleri:

Çok eski olmayan lekeler de koyu renkteki lekeler gibi bazen aynı yön'­temlerle yokedilebilir. Tüm temizleme

çabalarınıza rağmen lekeler halen direniyorsa, hasar görmüş şeritleri değiştirebilir, zımparalama yapabilir veya cilalayabilirsiniz.

8. Küf lekeleri: Küf havasız ve nemli ortamlarda beliren bir yüzey sorunu­dur. Küfün oluşmasını engellemek için yapılacak en doğru hareket me­kan içi en uygun havalandırmanın sağlanması olacaktır. Waxlı yüzeyler için: Küf genelde ahşap temizlik sıvı­ları ile 1 no'lu bulaşık teli yardımıyla çıkartılır. Yüzey cilaları için: Eğer küf yüzeyde yer alıyorsa, uygun bir te­mizleyiciyle silin. Küf eğer cilanın altında oluşmuşsa yeniden cila yap­mak gerekecektir.

9. Sakızı boya ve mum lekeleri:

Dökülen maddenin fazlalığını bir ii­let yardımıyla kazıyın. Lekenin üzeri­ne buz kompresi uygulayın. Oluşan leke tortusu parçalanacak kıvama gelene kadar buz kompresi uygula­maya devam edin. Lekenin çevresine dökülen temizleme sıvısı lekenin alt kısmına yavaşça damlayarak kuru­muş lekenin gevşemesini sağlaya­caktır.

10. Sigara yanıkları:

Waxlt yüzeyler için: Çok derin ya­nıklar değilse bulaşık teli çoğunlukla bu lekenin çıkmasını sağlayacaktır. Bulaşık telini biraz su ve sabunla ha­fifçe ıslatarak etkisinin artmasını sağlayabilirsiniz. Sonra waxlayın. Yüzey cilalart için: Zarar gören böl­geyi keskin ve sivri bir bıçak yardı­mıyla hafifçe kazıyın. Cilanın kazın­dığı ve yokolduğu alana çok az mik­tarda cila uygulayın.

ll. Alkol lekesi:

Waxlt yüzeylerde: Sıvı yada majun wax, gümüş parlatıcısı, bezir yağı yada çok az miktarda amonyakla ıs­latılmış bir bezle lekenin üzerini sür­tün. Hasar gören yeri waxlayın. Yüzey eilalart için: Genel de pek za­rar görmezler.

12. Her türlü yağ lekeleri:

Cilalt zeminlerde: Yüksek TSP (tri so­dium phosphate) içeren bir mutfak sabununu yada hidrojen peroksitli bir pamuğu lekenin üzerine uygula­yabilirsiniz. ikinci kat pamuğu bu defa da amonyak emdirerek ilk uy­guladığınız pamuğun üzerine yerleş­tirebilirsiniz. Leke yokolana kadar bu işlemi tekrarlayın.

Not: Amonyak ahşabın rengini bo­zarak soldurabilir. Yüzey cilaları için: ispirtoyla ya da TSP'yle (tri so­dium phosphate) silin. Temiz bir bez yada havluyla temizleyin.

Yeniden Cila/ama

Ahşap döşemeler yılların yıpranması yada ihmaliyle göze hoş görünme­yen ve biçimsiz bir hale gelmişse de restore edilerek orijinal güzelliklerine kavuşabilirler. Zımparalama yönte­miyle eski cila çıkarılarak yeni cila­nın uygulanmasıyla döşemeler yep­yeni bir görünüme kavuşabilir. Bu iş­lemleri kendi başınıza yapabilirsiniz. Ancak uzmanlar tüm bu restore iş­lemlerinin profesyonel kişilerce yapıl­masını önermektedir. Döşemelere herhangi bir renk tonu­nun eklenmesine genelolarak döşe­melerin boyanması adı verilir. Ancak boyalar asıl renklerini içlerinde bulu­nan renk pigmentlerinden alırlar. Sözkonusu bu renk pigmentleri ışığa oldukça duyarlıdır. Bu açıdan bo­yanmış döşemeler sürekli bir parlak­lığa maruz kaldıklarında renklerini yitirebilir veya solabilirler. Bu neden­le bu konuda en hassas ve test onayı olan boya markalarının yeniden bo­yama işleminde kullanılmasını öneri­yoruz.

 Döşemelerde çatlak, yarık ve Gı­cırtılar belirdiğinde ne yapılma­lı ?

Evdeki tüm döşemeler mekandaki havanın nemine göre ya büzüşür, çeker yada esneme, genişleme ya­par. Kapı ve pencereler yağışlı mev­simlerde sıkışma yada kabarma ya­pabilir. Kuru ve soğuk havalarda gömmedolap ve mobilyalarda çatlak ve ince çizgiler halinde ayrılmalar görülebilir. Bu aslında ahşabın doğal ürün yapısından kaynaklanan bir özelliktir. Zaten ahşabı bu denli arzu edilen bir ürün haline getiren de onun bu doğal yapısıdır.

Çatlak ve Yarıklar: Çatlaklar aşırı nem ortamından dolayı oluşabiIece­ği gibi nemin yeterli ölçüde bulun­madığı ortamlarda da ortaya çıkabi­lir. ısıtma sistemlerinin kullanımıyla oluşturulan kuru hava koşulları da döşemelerinizin board kenarları ara­sında ufak çatlaklar oluşturabilir. Nemlendirici cihaz kurulumu ile bu sorun ortadan kaldırılabilir. Böylelik­le hem aileniz hem de parkeleriniz uygun nem oranıyla daha sağlıklı

bir ortamdan fayda sağlamış olur. Gıcırtılar: Yağmurlu havalarda iç mekanlarda belli oranda bir nemlilik oluyorsa, bu durum boardıarda ge­nişleme yapar ve boardların kenar­ları birbirlerine sürtmeye başlar. Böylelikle de istenmeyen o gıcırda­ma sesleri duyulmaya başlar. Döşe­melerin doğru olmayan şekilde yer­leştirilmesi yada monte edilirken bağlantıların doğru şekilde yapılma­ması da aynı şekilde gıcırtılara ne­den olabilir. Bu durumu düzelmek için döşemeleri yağlamayı deneyin. Bol miktarda sıvı wax, wax kaplı ze­minlerde işinizi görecektir. Bitişik pa­neller arasına çok az miktarda pud­ralı sabuntaşı, talk pudrası, pudralı grafit dökmek de çıkan rahatsız edi­ci gıcırtı sesinin kesilmesine yardımcı olacaktır.

 Kaynak : AHŞAP Dergisi Sayı 31